Ruimtesonde New Horizons is nu (bijna) op 50 AU afstand

En daarmee begeeft de sonde zich in select gezelschap; slechts vier andere sondes hebben het ooit zo ver geschopt.

Vannacht gaat het gebeuren; ruimtesonde New Horizons passeert een denkbeeldige grens op 50 AU afstand van de zon. Het betekent dat de sonde dan vijftig keer verder van de zon verwijderd is dan de aarde. Heel concreet is de afstand tussen onze moederster en de sonde nu bijna 7,5 miljard kilometer(!).

Uniek
En dat is tamelijk uniek. Tot voor kort waren er slechts vier sondes die zich op zo’n grote afstand van de zon waagden. Namelijk: Pioneer 10 en 11 en Voyager 1 en 2.

“Je kunt je lastig voorstellen dat iets zo ver weg is,” stelt New Horizons’ missiemanager Alice Bowman. Maar de gevolgen van de enorme afstand zijn met name in de communicatie goed merkbaar. Waar New Horizons vanaf de aarde verstuurde radioberichten bijna op het moment van versturen ontving, duurt het nu zeven uur om radioberichten bij New Horizons te krijgen. En vervolgens moeten onderzoekers op aarde ook weer zeven uur wachten op bevestiging van ontvangst.

Pioneer 10 & 11 en Voyagers 1 en 2
Pioneer 10 werd in 1972 gelanceerd. Pioneer 11 volgde in 1973. Beide sondes waren ontworpen om de buitenste regionen van het zonnestelsel te verkennen. Pioneer 10 was de eerste ruimtesonde die door de planetoïdengordel reisde en zette daarna koers richting Jupiter. Pioneer 11 scheerde eveneens langs Jupiter en passeerde in 1979 ook Saturnus. Zowel met Pioneer 10 als Pioneer 11 is geen contact meer. Beide sondes haasten zich nog wel altijd van de zon vandaan.
Voyager 1 en 2 werden in 1977 gelanceerd en bestudeerden Jupiter en Saturnus. Voyager 2 verkende daarna ook Uranus en Neptunus nog. Voyager 1 bereikte in augustus 2012 als eerste ruimtesonde de interstellaire ruimte. Voyager 2 volgde zes jaar later. Beide sondes zijn nog altijd actief en zenden nog steeds data naar de aarde.

Bijzondere foto
Om te vieren dat ook New Horizons de grens van 50 AU voorbij is, is een heel bijzondere foto gemaakt. New Horizons fotografeerde het stukje ruimte waarin Voyager 1 zich momenteel bevindt. Het levert een uniek kiekje op; nog nooit heeft een ruimtesonde vanuit de Kuipergordel de locatie van een sonde die zich nog verder weg bevindt, gefotografeerd. Voyager 1 is op de foto overigens niet direct te zien; daarvoor is de sonde te ver weg. Op het moment dat de foto gemaakt werd, was Voyager 1 18 miljard kilometer van New Horizons verwijderd en ongeveer 1 biljoen keer te lichtzwak om op de foto zichtbaar te zijn.

De foto die New Horizons maakte. De locatie van Voyager 1 is met het gele rondje aangeduid. Verder zie je nog heel wat lichte vlekjes op de foto. De meeste vlekjes zijn sterren. Maar er zijn ook wat wazigere exemplaren en dat zijn afgelegen sterrenstelsels. Afbeelding: NASA / Johns Hopkins APL / Southwest Research Institute.

Mijlpalen
Met de foto schrijft New Horizons dus geschiedenis. En dat is niet voor het eerst. Zo ging New Horizons eerder al de boeken in als het snelste door mensen gemaakte object dat ooit gelanceerd is; bij de lancering kreeg New Horizons een snelheid van ruim 16 kilometer per seconde. Een scheervlucht langs Jupiter zorgde er een jaar later voor dat de sonde nog een tandje harder ging. De bestemming? Pluto! Een dwergplaneet die we nog nooit van dichtbij hadden bekeken. New Horizons scheerde er in 2015 langs en dat leverde een schat aan informatie op over Pluto en zijn interessante manen. In 2019 volgde nog een scheervlucht langs Kuipergordelobject Arrokoth; die ging de boeken in als de verste scheervlucht die ooit door een door mensen gemaakt object is gemaakt en resulteerde in de allereerste close-upbeelden van een (bijzonder) Kuipergordelobject.

Pluto en zijn manen
Je kunt het je al bijna niet meer voorstellen, maar voordat New Horizons zich in 2015 in de buurt van Pluto – die tijdens de reis van New Horizons van status ‘planeet’ was gedegradeerd tot dwergplaneet – waagde, hadden we eigenlijk geen flauw idee hoe de dwergplaneet eruit zag. Tijdens een scheervlucht bracht New Horizons daar voorgoed verandering in; de sonde onthulde – tot in detail – hoe het oppervlak van de dwergplaneet eruit zag. Natuurlijk hadden onderzoekers er wel ideeën over, maar Pluto bleek veel spannender dan gedacht. Zo bleek de dwergplaneet (besneeuwde) bergen, gletsjers en nevels te bezitten. En ook de manen stelden niet teleur. Zo bleek Charon over talloze kraters, valleien en bergen te beschikken. En er werd zelfs een kloofsysteem gevonden dat vier keer zo lang is als de Grand Canyon! En ook Arrokoth (eerder ook wel aangeduid als Ultima Thule) hield de gemoederen flink bezig; het object bleek namelijk een wel heel bijzondere vorm te hebben waardoor deze nog het meeste wegheeft van een ietwat misvormde pannenkoek.

Inmiddels ligt de scheervlucht langs Arrokoth alweer een paar jaar achter ons en vliegt New Horizons nog altijd door de Kuipergordel. Vanuit de gordel doet de sonde unieke observaties. Maar daar blijft het – als het aan NASA ligt – niet bij. Zo wordt er momenteel gezocht naar nóg een Kuipergordelobject waar New Horizons langs kan vliegen.

Onderzoekers verwachten dat New Horizons sowieso nog wel een tijdje meegaat; de accu kan de sonde naar verwachting tot laat in het volgende decennium draaiende houden. Als de accu het dan uiteindelijk begeeft, is contact met de sonde niet langer mogelijk, maar New Horizons blijft wel gewoon doorvliegen, om vervolgens ergens in de jaren veertig van deze eeuw in navolging van de Voyagers de interstellaire ruimte binnen te treden.

Bronmateriaal

"NASA’s New Horizons Reaches a Rare Space Milestone" - NASA
Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd