Onderzoek wijst uit dat slangen het soms moeten opnemen tegen een geduchte vijand: een spinnetje.
Slangen staan op het menu van primaten, grote katachtigen en vee. Maar niet alleen zoogdieren lusten er wel pap van. Uit een nieuwe studie blijkt dat ook een vrij onverwacht diertje wel een hapje slangenvlees lust: de spin.
Spinnen die slangen eten
Spinnen zijn voornamelijk insecteneters. Maar af en toe breiden ze hun menu uit door kleine slangen te vangen en te verorberen. Onderzoekers besloten dit bizarre fenomeen in een meta-analyse tot op de bodem uit te zoeken. En hun bevindingen zijn op z’n zachtst gezegd merkwaardig.
Continenten
Uit de bevindingen blijkt dat spinnen op bijna elk continent – behalve Antarctica – zich af en toe te goed doen aan een slang. Maar liefst tachtig procent van de onderzochte incidenten vond plaats in de Verenigde Staten en Australië. In Europa daarentegen is dit eetgedrag van spinnen uiterst zeldzaam (minder dan 1 procent van alle gemelde incidenten). Bovendien hebben Europese spinnen het in die paar gevallen op kleine, niet-giftige slangen behorend tot de groep Typhlopidae (wormslangen) voorzien. In Zwitserland zijn er overigens nog nooit gevallen gemeld van een spin die een slang naar binnen werkt. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de inheemse slangen en adders voor Zwitserse spinnen te groot en te zwaar zijn, zelfs als ze pas uit het ei zijn gekropen.
Verschillende spinnen
Overigens blijkt dat meerdere spinnensoort af en toe een slang als lekker hapje naar binnen werken. Spinnen behorend tot maar liefst elf verschillende families maken zich hier zelfs schuldig aan. “Dat zoveel verschillende groepen spinnen soms slangen eten, is een volkomen nieuwe ontdekking,” aldus onderzoeker Martin Nyffeler.
Zwarte weduwe
De meest succesvolle slangenjager is de zwarte weduwe. Dit is een spin die behoort tot de kogelspinnen en ongeveer 3,8 cm groot kan worden (inclusief poten). In ongeveer de helft van alle waargenomen incidenten was het deze spin die een nietsvermoedende slang wist te bedwingen. Het krachtige gif van de zwarte weduwe richt zich specifiek op het zenuwstelsel van gewervelde dieren, waardoor deze rap het loodje leggen. Bovendien bouwen ze indrukwekkende webben samengesteld uit extreem taai zijde, waardoor ze grotere prooidieren zoals hagedissen, kikkers, muizen en dus ook slangen kunnen vangen.
Nog een interessante nieuwe ontdekking: spinnen kunnen slangen behorend tot zeven verschillende families verorberen. En niet alleen de kleintjes. Zo blijkt dat spinnen slangen kunnen verslaan die maar liefst 10 tot 30 (!) keer zo groot als zijzelf zijn. De grootste slangen die door spinnen zijn gevangen zijn maar liefst een meter lang. De kleinste slechts een centimeter of zes. De gemiddelde lengte van een buitgemaakte slang is 26 centimeter. De meeste zijn daarnaast zeer jonge, net uit het ei gekropen exemplaren. Dat spinnen in staat zijn om soms ook over te gaan op grotere slachtoffers, is toe te schrijven aan hun zeer krachtige neurotoxinen en sterke, taaie webben.
Ratelslangen en koraalslangen
De gevangen slangen zijn zelf trouwens allesbehalve hulpeloos: ongeveer 30 procent is giftig. Toch doden spinnen in de Verenigde Staten en Zuid-Amerika soms zelfs giftige ratelslangen en koraalslangen. Zo valt de Australische bruine slang – die tot dezelfde familie behoort als de cobra – vaak ten prooi aan de gemene roodrugspin. “Bruine slangen behoren tot de meest giftige slangen ter wereld,” benadrukt Nyffeler. “Het is echt fascinerend om te zien dat ze gevechten met spinnen gewoon verliezen.”
Wanneer een spin een slang vangt, kan hij vaak uren of zelfs dagen van zo’n grote prooi smullen. Spinnen hebben een heel onregelmatig voedingspatroon. Als er veel voedsel beschikbaar is eten ze te veel, om daarna soms weer langdurig honger te lijden. Overigens eten spinnen zelden hun hele bord leeg. Zo verorberen ze vaak maar een klein deel van een dode slang. Aaseters zoals mieren, wespen, vliegen en schimmels storten zich vervolgens op wat er van het noodlottige slachtoffer overblijft.
