NASA’s nieuwste marsrover is op weg naar Mars, waar hij gaat zoeken naar sporen van (voormalig) leven.
Het is gelukt! Zojuist is de Mars 2020-missie gelanceerd en koos de rover Perseverance met succes het luchtruim. De lancering verliep geheel volgens het boekje.
🚀 We have LIFTOFF to Mars! The @ulalaunch Atlas V takes flight with our @NASAPersevere rover. The #CountdownToMars continues as Perseverance begins her 7-month journey to the Red Planet! pic.twitter.com/3RTL1CR4WS
— NASA (@NASA) July 30, 2020
Lancering
Om 13.50 (Nederlandse tijd) stuwde de Atlas-V-raket de marsrover Perseverance vanaf Cape Canaveral in Florida de lucht in. Het weer zag er gedurende de ochtend al goed uit, waardoor het al vrij snel duidelijk was dat de lancering door kon gaan. Vervolgens werd de marsrover precies om 13.50 gelanceerd. De raket voerde een aantal complexe manoeuvres uit terwijl hij door de atmosfeer van de aarde scheerde. Ook deze verliepen voorspoedig. De rover heeft zich nu losgemaakt van de bovenste trap van de raket, waardoor Perseverance officieel is begonnen aan zijn maandenlange reis naar de rode planeet.
Coronavirus
NASA werkt al sinds 2012 aan Perseverance en moest de nodige hindernissen nemen om de missie daadwerkelijk van de grond te doen komen. Zo is Perseverance de zwaarste rover die tot op heden naar Mars is gestuurd, waardoor er veel tijd besteed moest worden aan het ontwikkelen en testen van parachutes waaraan de rover veilig op Mars kan landen. Ook het ontwikkelen van de systemen waarmee Perseverance stenen en stof op Mars gaat verzamelen en opslaan, was een hele opgave. Maar de grootste uitdaging waar NASA tijdens de voorbereidingen van deze missie mee te maken kreeg, wachtte op de valreep: het coronavirus. Door de coronamaatregelen moest er opeens veel meer werk op afstand worden verricht en kwam het schema behoorlijk onder druk te staan. Mede door de snelle verspreiding van het virus moet de lancering van de Europese Marsrover Rosalind Franklin met twee jaar worden uitgesteld. Maar het team achter Persverance werkte ongelofelijk hard om ervoor te zorgen dat de marsrover toch het luchtruim kon kiezen. Een knappe prestatie, dat de naam van de rover kracht bijzet.
Lange tijd werd de missie aangeduid als de Mars 2020-missie. Pas afgelopen maart kreeg het robotkarretje een naam. Vorig jaar kregen Amerikaanse scholieren de kans om een naam in te dienen voor NASA’s nieuwste Marswagentje. En dat heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie geweten. Grofweg 28.000 scholieren deden een poging en leverden een naam en onderbouwing voor die naam bij NASA aan. Uit al die inzendingen is nu een winnaar gerold. De dertienjarige Alexander Mather gaat er met de hoofdprijs vandoor en kan binnenkort zeggen dat er op Mars een wagentje rondrijdt met een naam die hij heeft bedacht. Mather diende de naam ‘Perseverance’ in, wat zoveel betekent als ‘volharding’. Het past mooi bij de namen van eerdere rovers die NASA naar Mars stuurde: Sojourner, Spirit, Opportunity en Curiosity. Ook deze namen werden door scholieren bedacht.
Eenmaal op Mars staat de rover een belangrijke taak te wachten: de rover zal in gesteenten op zoek gaan naar sporen van microben die in een grijs verleden wellicht op de rode planeet hebben rondgezworven. Want waar eerdere Marsrovers zochten naar bewijs dat Mars ooit leefbaar kan zijn geweest, lukte het ze niet om ook daadwerkelijk leven te detecteren. Daar moet nu verandering in komen. Perseverance is uitgerust met een reeks nieuwe wetenschappelijke instrumenten die het mogelijk moeten maken om buitenaards leven te vinden. De rover zal dus daadwerkelijk zoeken naar sporen van microbieel leven uit het verleden.
De marsrover is op weg naar de Jezero-krater op Mars: een 45 kilometer groot gebied iets ten noorden van de Martiaanse evenaar. Onderzoekers denken dat zo’n 3,5 miljard jaar geleden de Jezero-krater gevuld was met water dat door rivieren naar de krater werd gevoerd. De ‘armen’ van deze delta zijn nog steeds op de kraterbodem te aanschouwen en zijn door NASA’s Mars Reconnaissance Orbiter vastgelegd. Wetenschappers vermoeden dat de rivieren die in en uit het meer stroomden organische moleculen, andere potentiële tekenen van microbieel leven of zelfs micro-organismen bevatten. Sporen hiervan liggen mogelijk nog in afzettingen van de rivierdelta of in de sedimenten van het meer opgeslagen. De Jezero-krater is daarom één van de oudste en wetenschappelijk één van de meest interessante landschappen die Mars te bieden heeft.
Monsters
De rover gaat niet alleen zoeken naar sporen van leven. Tevens wil NASA tijdens de missie verschillende Marsmonsters verzamelen. Nadat de rover een boorkern heeft verzameld, wordt deze aan boord geanalyseerd en ingepakt en tijdelijk in de buik van de rover opgeslagen. Wanneer de tijd rijp is – en een geschikte locatie is gevonden – worden de zorgvuldig ingepakte monsters op het oppervlak van Mars geplaatst, zodat ze tijdens toekomstige ruimtemissies verzameld en naar de aarde gebracht kunnen worden, alwaar ze nog nauwkeuriger kunnen worden onderzocht. Ook wordt er tijd vrijgemaakt voor het testen van technologieën die van pas komen tijdens bemande missies naar de maan of Mars zelf. Zo wordt er een technologie getest die erop gericht is om CO2 – dat rijkelijk aanwezig is in de Martiaanse atmosfeer – om te zetten in zuurstof. Als deze technologie werkt, kan deze in de toekomst wellicht gebruikt worden om Marskolonisten van zuurstof te voorzien. Perseverance is daarnaast uitgerust met verschillende materialen waar toekomstige ruimtepakken van gemaakt gaan worden, zodat wetenschappers in de praktijk kunnen zien welke materialen het meest geschikt zijn voor de rode planeet.
Helikopter
Perseverance reist niet alleen. De marsrover wordt namelijk vergezeld door de allereerste Marshelikopter die hij in het voorjaar van 2021 op de rode planeet zal parkeren. Deze Mars-helikopter zal het eerste ‘vliegtuigje’ zijn dat rond een andere planeet zal vliegen. Het belooft een spannende missie te worden. Want het is namelijk nog maar helemaal de vraag of de helikopter überhaupt van de grond gaat komen. De atmosfeer van Mars is ongeveer honderd keer dunner dan die van de aarde. Dit betekent dat de atmosfeer net boven het Marsoppervlak ongeveer even ijl is als de aardse atmosfeer op een hoogte van 30.000 meter. Zo hoog vliegen helikopters nooit. Hoewel de makers hier natuurlijk wel rekening mee hebben gehouden, zal het alsnog spannend gaat worden om te zien hoe de helikopter het er op Mars van af gaat brengen.
Vergelijking
De rover is ongeveer net zo groot als een kleine auto en heeft een massa van 1025 kilogram. Het betekent dat Perseverance qua grootte vergelijkbaar is met Curiosity, maar onderscheidt zich duidelijk van zijn directe voorganger. Zo heeft de rover robuustere wielen gekregen. Dat is natuurlijk te herleiden naar de flinke slijtage die de wielen van Curiosity in de afgelopen jaren te verduren kregen. Daarnaast heeft de rover een heel ander systeem voor het bemonsteren van het oppervlak van Mars. Ook de software aan boord van Mars 2020 is anders. Deze software maakt Mars 2020 een stuk autonomer dan Curiosity. Naar verwachting kan de rover dan ook veel grotere afstanden afleggen zonder tussentijds contact te hoeven leggen met de controlekamer op aarde. De rover kan dankzij deze software eveneens efficiënter omspringen met zijn energie.
Geduld
Dat de missie nu daadwerkelijk is begonnen, is ontzettend spannend. Het belooft een prachtige missie te worden, die net wat verder gaat dan de missies van vorige Marsrovers. De eerste resultaten zullen echter nog wel even op zich laten wachten. Eerst moet Perseverance namelijk gedurende zeven maanden 500 miljoen kilometer afleggen om de veelbelovende Jezero-krater op de rode planeet te bereiken, waar hij naar verwachting op 18 februari 2021 zal arriveren. De missieduur van de marsrover omvat één Marsjaar (dat is ongeveer twee aardse jaren) maar de missie zou eventueel ook nog uitgebreid kunnen worden.
Perseverance is overigens niet de enige marsrover die op weg is naar de rode planeet. Onlangs werd vanaf het Japanse eiland Tanegashima, met behulp van een Japanse H-IIA-raket, de Arabische Hope Probe gelanceerd. Een primeur voor de Verenigde Arabische Emiraten, want het is voor het eerst dat de Verenigde Arabische Emiraten een missie naar Mars ondernemen. En ook de Chinese Marsmissie is officieel van start gegaan. De raket met het ruimtevaartuig werden vanaf de lanceerbasis op het Chinese eiland Hainan de lucht in geschoten. Dat er in een paar weken tijd drie missies naar Mars zijn gestart, is natuurlijk geen toeval. Het heeft alles te maken met de positie van Mars ten opzichte van de aarde. Eéns in de twee jaar is de afstand tussen de twee hemellichamen het kleinst en dat is het ideale moment om een missie naar Mars te ondernemen. Ruimtevaartuigen kunnen de rode planeet dan immers relatief snel – en met relatief weinig brandstof – bereiken.
