In de aankomende maanden zullen alsnog bovengemiddelde landtemperaturen bijna overal domineren.
Afgelopen september kondigde de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) het al aan: er zat een La Niña aan te komen. Een La Niña heeft een tijdelijk mondiaal verkoelend effect. Iets dat de aarde op dit moment wel kan gebruiken. Ondertussen is La Niña over het hoogtepunt heen. Maar de verkoelende La Niña heeft de door ons veroorzaakte opwarming niet kunnen overstemmen, zo stellen onderzoekers in een nieuw rapport.
La Niña is het tegenovergestelde van de bekendere El Niño. El Niño is eigenlijk niets anders dan een periodieke opwarming van oceaanwater langs de evenaar in de oostelijke Stille Oceaan. En het is een behoorlijke opwarming: soms is het water aan het oppervlak tijdens El Niño tot wel drie graden Celsius warmer dan normaal. El Niño heeft dan ook doorgaans een opwarmende invloed op de temperatuur op aarde. La Niña doet fysisch gezien het tegenovergestelde. Het brengt juist verkoeling in het Pacifische en Atlantische gebied. De invloed van La Niña zien we met name terug in de tropische Stille Oceaan, waar de zeetemperatuur momenteel 1 tot 2 graden Celsius onder het gemiddelde ligt. Deze afkoeling is vervolgens weer gekoppeld aan veranderingen in de tropische atmosferische circulatie, zoals wind, druk en regenval.
Afgelopen oktober-november bereikte La Niña het hoogtepunt. Maar verdwenen is het fenomeen nog niet. Volgens de WMO bestaat er een kans van 65 procent dat het natuurverschijnsel tot zeker april zal aanhouden. Tussen april en juni zal La Niña vervolgens verder afzwakken, waarna de verkoelende omstandigheden weer zullen terugkeren naar normale toestanden.
Bovengemiddeld
Maar hebben we echt wat van het verkoelende effect van La Niña gemerkt? Niet echt, zo moeten onderzoekers bekennen. Ondanks het mondiaal verkoelende effect, was La Niña niet in staat om te voorkomen dat 2020 één van de warmste jaren ooit is geworden. Doorgaans merken we met name de gevolgen van een La Niña of El Niño in het tweede jaar van de gebeurtenis. Maar het valt nu nog te bezien in hoeverre de huidige La Niña de temperatuur op aarde in 2021 zal beïnvloeden. Behalve in enkele kleine gebieden, wordt verwacht dat tussen februari en april overal bovengemiddelde landtemperaturen zullen domineren.
Waar?
Waar we deze bovengemiddelde temperaturen precies kunnen verwachten? De onderzoekers wijzen met name West-, Centraal- en Oost-Azië en de zuidelijke helft van Noord-Amerika aan. Ook op een groot deel van de hoge noordelijke breedtegraden kunnen bovengemiddelde temperaturen acte de présence geven, behalve boven het noordwesten van Noord-Amerika. Daarnaast zullen ook de zuidelijke, centrale en oostelijke delen van Zuid-Amerika en de equatoriale en noordelijke regio’s van Afrika eraan moeten geloven. Opvallend genoeg zijn de temperaturen in het noorden van Zuid-Amerika juist lager dan normaal.
Neerslag
Wat betreft de neerslag, de voorspellingen komen op dit moment nog overeen met wat gebruikelijk is voor een La Niña. Dit betekent dat er een grotere kans bestaat op ongewoon natte omstandigheden in een groot deel van Zuidoost-Azië, Australië, het noorden van Zuid-Amerika en eilanden in Melanesië. Ook in zuidelijk Afrika kan het er hard aan toegaan. Daarnaast is er een grotere kans op bovengemiddelde neerslag (mogelijk als sneeuw) in een groot gedeelte op het noordelijk halfrond. Over een groot deel van West- en Centraal-Azië zal er juist minder neerslag vallen, evenals in delen van Afrika, op de subtropische breedtegraden van Noord-Amerika, eilanden in Polynesië en sommige delen in Zuid-Amerika.
Al met al komt het erop neer dat de effecten van de huidige La Niña en het bijhorende verkoelende effect niet voldoende zijn om de opwarming van de aarde af te remmen. “El Niño en La Niña zijn de belangrijkste motoren van het klimaatsysteem op aarde,” legt secretaris-generaal van de WMO Petteri Taalas uit. “Maar alle natuurlijk voorkomende klimaatgebeurtenissen vinden nu plaats in de context van de door de mens veroorzaakte klimaatverandering. Hierdoor verergeren extreme weersomstandigheden, worden seizoensgebonden neerslagpatronen beïnvloedt en wordt het voorkomen en voorbereiden op desastreuse rampen steeds moeilijker.”
