Vissen eten al zo’n 70 jaar microplastics

Het betekent dat vissen al blootgesteld worden aan vervuilend plastic sinds het moment dat het op grote schaal werd geproduceerd.

Plastic is een handig, maar tegelijkertijd hardnekkig materiaal. Omdat plastic in het milieu amper wordt afgebroken, verdwijnt het in principe nooit. Dit betekent dat bijna elk stuk plastic dat ooit is gefabriceerd, nog steeds in een bepaalde vorm bestaat. Ondertussen weten we dat rondslingerende grote stukken plastic schadelijk kunnen zijn voor wilde dieren. Denk aan onfortuinlijke zeevogels die onverhoopt vast zijn komen te zitten in plastic sixpack-ringen. Maar ook minuscule, kleine stukjes plastics vormen een bedreiging. En om een beeld te krijgen van hoe deze zogenaamde microplastics zich in de afgelopen eeuw in het milieu hebben opgebouwd, bogen onderzoekers zich in een nieuwe studie over de ingewanden van in musea bewaard gebleven zoetwatervissen.

Microplastics
Ondertussen weten we dat de aarde bezaaid ligt met microplastics: kleine (vaak microscopische) stukjes plastic, die niet groter zijn dan 5 millimeter. Wetenschappers hebben microplastics gevonden op de meest afgelegen plekken op aarde; van de diepste trog in de oceaan, tot de Mount Everest. Microplastics zitten in het water, in de bodem en zelfs in de atmosfeer. “De laatste tien tot vijftien jaar is het steeds meer gaan dagen dat plastic een probleem is,” zegt onderzoeker Tim Hoellein. “Maar waarschijnlijk zijn organismen al blootgesteld aan plastic afval sinds het werd uitgevonden. We weten alleen niet hoe die historische context er precies uitziet. Het bekijken van museumstukken is daarom een manier om terug in de tijd te gaan.”

Museumvissen
De onderzoekers waren met name geïnteresseerd in de opbouw van microplastics in zoetwatervissen uit Chicago. “We namen potten vol met vis en gebruikten scalpels en een pincet om de spijsverteringskanalen te ontleden,” vertelt onderzoeksleider Loren Hou. “We hebben geprobeerd om minstens vijf exemplaren per decennium te inspecteren.”

Een dunne, draadachtige streng microplastic, ontdekt in het spijsverteringskanaal van een vis. Afbeelding: Loren Hou

Het onderzoek leidt tot een verontrustende ontdekking. Zo blijkt dat vissen al sinds de jaren vijftig microplastics inslikken. Dat betekent dat vissen dus al zeventig jaar lang worden blootgesteld aan vervuilend plastic.

Opbouw
Bovendien ontdekte het team dat de hoeveelheid microplastics in de darmen van de vissen in de loop van de tijd dramatisch is toegenomen. Dit loopt parallel met de gestegen productie van plastic en de opbouw ervan in het ecosysteem. De onderzoekers troffen bijvoorbeeld nog geen plastic aan in vissen die vóór 1950 leefden. Maar toen de productie van het materiaal halverwege de vorige eeuw werd geïndustrialiseerd, schoten de concentraties omhoog. “We ontdekten meer microplastics in de ingewanden naarmate er ook meer plastic werd gefabriceerd,” zegt onderzoeker Caleb McMahan. “Het is in feite hetzelfde patroon als wat we in mariene sedimenten aantreffen. Het laat zien dat plastic echt overal is.”

Op dit moment is het nog niet precies duidelijk of de ingeslikte microplastics aangetroffen in de zoetwatervissen ook een nadelige consequentie hebben gehad. Al lijkt het voor de hand liggend dat het in ieder geval niet veel goeds kan hebben gebracht. Wat we weten is dat plastic vooral langetermijneffecten heeft en bijvoorbeeld invloed kan hebben op het spijsverteringskanaal van vissen. Ook kan het stress veroorzaken. Bovendien is uit eerdere experimenten gebleken dat microplastics gedragsveranderingen bij vissen teweegbrengen nadat ze de hersenen zijn binnengedrongen.

De analyse van deze talloze microplastics bracht een verraderlijke vorm van vervuiling aan het licht: stoffen. “Microplastics kunnen ontstaan doordat grotere voorwerpen in steeds kleinere stukjes breken, maar ze zijn vaak ook afkomstig van kleding,” legt Hou uit. “Wanneer je een legging of polyester hemd wast, breken er kleine draadjes af die in het afvalwater belanden en zo worden weggespoeld.” Omdat ze vanwege kun kleine voorkomen lastig uit het water te filteren zijn, komen deze kleine draadjes ook in onze waterwegen terecht, waar ze vervolgens opgepeuzeld kunnen worden door vissen.

Ondanks dat de bevindingen grimmig zijn, hopen de onderzoekers dat hun studie zal dienen als een belangrijke wake-up call. “Het hele doel van ons werk is om bij te dragen aan oplossingen,” zegt Hoellein. “Er zijn genoeg aanwijzingen dat educatie en beleid de manier waarop we met plastic omgaan, kunnen veranderen.” En dus hopen de onderzoekers dat hun studie onze kennis over microplastics verder uitbreidt, zodat we ook steeds beter weten wat we aan het veelomvattende probleem kunnen doen.

Wist je dat…

…onderzoekers onlangs met een veelbelovende manier op de proppen kwamen om microplastics uit afvalwater te filteren? Elke keer als je een wasje draait, komen er talloze microplastics in het afvalwater terecht. Maar een Franse onderzoeksgroep heeft een slim plan bedacht om de kleine vezels niet alleen op te vangen, maar er ook gelijk op een milieuvriendelijke manier korte metten mee te maken. Hoe? Lees het hier!

Bronmateriaal

"Fish have been swallowing microplastics since the 1950s" - Field Museum

Afbeelding bovenaan dit artikel: Rethinktwice via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd